Różnice między ślubem kościelnym a cywilnym
Podczas ślubu cywilnego para składa oświadczenie, podczas którego wyrażają chęć wejścia w związek małżeński. Podczas ceremonii świadkowie i para podpisują stosowne dokumenty, które w świetle prawa potwierdzają ich związek.
W przypadku ślubu kościelnego para składa przysięgę nie tylko przed zebranymi i kapłanem, ale także przed Bogiem. Zawierając związek małżeński mężczyzna i kobieta przyrzekają, że będę razem bez względu na to, co przyniesie im życie. Ślub kościelny powinien obowiązywać do końca życia jednego z małżonków.
Oczywiście nie jest to jedyna różnica pomiędzy obiema ceremoniami. Ślub cywilny z reguły jest skromniejszy, zamiast wesela para młoda organizuje obiad rodzinny, a ich stroje są odświętne.
Organizacja ślubu kościelnego jest znacznie bardziej skomplikowana. Panna młoda występuje w białej sukni, cały kościół jest przystrojony kwiatami, zebranych gości jest więcej, trzeba zorganizować wesele. Ceremonia kościelna jest nie tylko czasochłonna, ale wymaga poniesienia sporych kosztów.
Ponadto należy zwrócić uwagę na jeszcze jedną istotną kwestię, którą jest rozwód jednego z partnerów. Jeśli wcześniej pan młody albo panna młoda pozostawali w innym związku małżeńskim, nie mogą stanąć przed ołtarzem. Choć i od tej reguły można wyznaczyć wyjątki.
Rozwód, czyli koniec miłości?
Para młoda w dniu zawarcia związku małżeńskiego zobowiązuje się spędzić ze sobą resztę życia. Jednak życie nie zawsze jest takie kolorowe. Czasami los płata figla i wszystko rozpada się jak talia kart.
W dawnych czasach osoby decydujące się na rozstanie bądź o nim wspominały były wręcz wykluczane przez społeczeństwo. Rozwód był nieakceptowalny, więc mało kto potrafił zdecydować się na ten krok. Ludzie bardzo często żyli w związkach, które nie były szczęśliwe. Nie mówili o swoich troskach i problemach wynikających z nieudanego małżeństwa.
Obecnie czasy się zmieniły. Rozwód bierze coraz więcej osób. Nie jest on dziś niczym nadzwyczajnym. Tym, którym związek nie wyszedł, szybko podejmują decyzję o rozstaniu. Niektóre pary nie próbują nawet poprawić swojej nadszarpniętej relacji.
Jakie są przyczyny rozwodu?
Do wieloletniego związku bardzo często wkrada się rutyna, przez co któreś z małżonków odczuwa potrzebę spróbowania czegoś innego, poznania nowych ludzi, zapomnienia o problemach. W takiej sytuacji nie trudno jest znaleźć osobę o podobnych doświadczeniach, która wykazuje zrozumienie i wsparcie. Jeśli jest to płeć przeciwna, to obie strony szybko poczują przyciąganie i zauroczenie, a co za tym idzie, dojdzie do zdrady małżeńskiej. Wtedy nie ma już raczej szans na uratowanie związku.
Według Urzędu Statystycznego zdrada jest na drugim miejscu, jeśli chodzi o przyczyny rozwodów. Na pierwszym miejscu plasuje się niezgodność charakterów. Jak najbardziej może być to zgodne z prawdą. Zainteresowanie drugą osobą, czy pociąg seksualny na początku związku nijak się ma do wspólnego życia. Dopiero po ślubie i zamieszkaniu razem partnerzy zauważają, że nie mają o czym rozmawiać, ich zainteresowania są rozbieżne, a poglądy na temat tworzenia rodziny nie są takie same.
Trzecią główną przyczyną rozwodu według danych statystycznych jest nadużywanie alkoholu przez jednego z małżonków. W Polsce problem alkoholowy rośnie z roku na rok. Po alkohol sięgają nawet nieletni. Dla wielu jest to sposób na radzenie sobie ze swoimi życiowymi przeszkodami. Jeśli w małżeństwie pożywana jest spora ilość alkoholu, pojawiają się dodatkowe komplikacje, jak kłótnie i problemy finansowe. Alkoholizm to choroba, która nierzadko powoduje agresję u pijanego, który w stanie upojenia nie panuje nad sobą. Miejsce mieć może przemoc domowa.
Choć dziś rozwód nie jest tematem tabu, to przeprowadzenie go do końca może być czasochłonne i kosztować małżonków wiele nerwów. Szczególnie w przypadku, jeśli para zdecyduje się na rozwód kościelny
Czy rozwód kościelny jest możliwy?
Po zawarciu związku małżeńskiego w Urzędzie przeprowadzenie rozwodu cywilnego nie jest skomplikowane. Małżonek, który chce rozwiązać małżeństwo, składa odpowiedni wniosek do sądu, uzasadniając w nim swoją decyzję. Jeśli chce wykazać, że do rozpadu pożycia doszło z winy partnera, to należy zgromadzić odpowiednie dowody. Gdy Sąd wyznaczy datę rozprawy, para musi być przygotowana na niewygodne pytania oraz na to, że o ich związku będą mówić bliscy, którzy zostaną wezwani na rozprawę. Podczas postępowania sądowego zostaną przeanalizowane wszystkie materiały dowodowe i zeznania. Jeśli nie pojawią się żadne komplikacje, rozwód może zostać orzeczony jeszcze podczas pierwszej rozprawy. Choć takie sytuacje rzadko mają miejsce, ponieważ trzeba zamknąć wszystkie wspólne sprawy, podzielić majątek, czy ustalić opiekę nad dziećmi. Jednak w końcu rozwód dochodzi do skutku i małżonkowie znów są wolni.
Jeśli para ma ślub kościelny, to sprawa strasznie się komplikuje. W Kościele katolickim nie istnieje pojęcie, jakim jest rozwód kościelny. Według prawa kanonicznego związek zawarty przed Bogiem powinien być nierozerwalny i trwać aż do śmierci jednego z małżonków. Nie ma więc możliwości zakończenia trwającej relacji za pomocą rozwodu kościelnego.
Prawo kościoła pozwala jednak na unieważnienie małżeństwa w niektórych przypadkach.
Rozwód kościelny, czyli kiedy następuje unieważnienie małżeństwa?
Jeśli chodzi o rozwód kościelny, to prawo jest praktycznie nie do przejścia. Według Kościoła człowiek nie ma prawa rozłączać tego, co połączył Bóg. Jednak niektóre sytuacje są wyjątkami i można unieważnić małżeństwo. Kiedy?
Impotencja
Podczas zawierania związku małżeńskiego w kościele para zgodnie przysięga, że będą razem na dobre i złe, w zdrowiu i chorobie. Jednym z punktów przysięgi jest także świadomość zakładania rodziny, czyli posiadania dzieci. Choć impotencja nie świadczy o tym, że mężczyzna nie może mieć dzieci. To jeśli jego problem jest długotrwały, ignorowany bądź nieuleczalny to kobieta chcąca mieć potomka może wystąpić z wnioskiem, po którego rozpatrzeniu może nastąpić stwierdzenie nieważności małżeństwa kościelnego.
Podstęp
Jeśli ślub kościelny został zawarty po to, by któreś z małżonków mogło uzyskać jakieś korzyści, to również może dojść do unieważnienia małżeństwa. Takie przypadki mają miejsce najczęściej wtedy, kiedy jeden z partnerów bierze ślub ze względu na majątek drugiego. Po sformalizowaniu związku posiadany przedmioty, pieniądze stają się wspólne.
Pokrewieństwo
Ślub z osobą spokrewnioną w 4 stopnia w linii bocznej jest nie tylko zakazany przez kościół, ale również niezgodny z prawem. Aby określić ten stopień pokrewieństwa, należałoby zagłębić się bliżej w genetykę. Jednak wystarczy wiedzieć, że związek małżeński z osobą połączoną więzami krwi nie jest możliwy. Jeśli już do takiego doszło, kościół nie tylko może, ale musi unieważnić małżeństwo. W innym przypadku miejsce będzie miało kazirodztwo.
Unieważnienie nieważności małżeństwa z przyczyn natury psychicznej
Jeżeli jeden z małżonków cierpi na jakąkolwiek chorobę psychiczną i nie wspomniał o niej przed ślubem, to może dojść do unieważnienia małżeństwa. Szczególnie jeśli choroba ma duży wpływ na codzienne życie pary, ma podłoże genetyczne (może pojawić się u dzieci) lub osoba chora nie chce się leczyć.
Wady zgody małżeńskiej
Pod tym pojęciem można znaleźć wiele podstaw do unieważnienia małżeństwa.
- Niewystarczające używanie rozumu. Taka sytuacja ma miejsce, kiedy jeden z małżonków nie z własnej woli zgadza się na małżeństwo lub sam nie może kierować swoim działaniem. Np. dana osoba jest pod wpływem narkotyków lub alkoholu bądź cierpi na chorobę psychiczną, która nie pozwala jej na świadome podjęcie decyzji.
- Brak rozeznania co do istoty małżeństwa. Czyli osoba nie wie, z czym wiąże się instytucja małżeństwa. Małżonek nie wywiązuje się z obowiązków małżeńskich, np. brak współżycia, zaniedbania w stosunku do dzieci, niechęć w daniu potomstwa lub niewierność.
- Niezdolność do podjęcia istotnych obowiązków małżeńskich wynikających z przyczyn psychicznych. Oznacza to, że jeden z małżonków ma zaburzenie psychiczne (nie choroby), które nie pozwalają wypełniać obowiązków małżeńskich, np.: egoizm, homoseksualizm, transwestytyzm erotomania, nadmierna więź z rodzicami lub alkoholizm, czy narkomania.
- Błąd co do małżonka. Jedna ze stron przedstawia się za kogoś, kim nie jest, jeszcze przed ślubem. Dopiero po zawarciu związku małżeńskiego dochodzi do wyjawienia prawdy.
- Błąd co do istoty zawarcia małżeństwa. Jeden z małżonków decyduje się na ślub tylko na pewien czas lub na próbę.
Wiek
W przypadku gdy mężczyzna zawarł związek małżeński przed ukończeniem 16 roku życia, a kobieta przed 14, to małżeństwo należy unieważnić.
Wieczysty publiczny ślub czystości
Jest to przypadek, kiedy małżeństwo zostało zawarte z osobą, która ślubowała czystość, np. z zakonnicą lub kapłanem.
Jak przebiega proces o stwierdzenie nieważności małżeństwa?
Gdy jeden z małżonków zdecyduje się na unieważnienie ślubu kościelnego, w pierwszej kolejności musi złożyć skargę powodową. W takim dokumencie musi wyrazić, że chce uzyskać rozwód kościelny i podać przyczynę, która ma potwierdzić nieważność małżeństwa. Warto skorzystać z pomocy adwokata kościelnego, który pomoże przygotować podstawę prawną.
Skargę powodową należy złożyć w sądzie kościelnym. Taki sąd można znaleźć przy każdej kurii diecezjalnej. Unieważnienie małżeństwa kościelnego ustalane jest wyłącznie na zasadach prawa kanonicznego.
Po złożeniu skargi powodowej decyzję o unieważnieniu małżeństwa przewodniczący trybunału podejmuje decyzję. Jeśli skarga powodowa zostanie pozytywnie rozpatrzona, rozpoczyna się proces unieważnienia małżeństwa.
Podobnie jak ma to miejsce w przypadku rozwodu cywilnego przed sądem kościelnym stają wezwani świadkowie oraz strony postępowania. Z tą jednak różnicą, że nie zeznają przy stronach sprawy, tylko indywidualnie przed sądem i notariuszem. Przesłuchiwanie małżeństwa może odbywać się z udziałem adwokata kościelnego, jeśli zajdzie taka potrzeba.
W następnym kroku publikowane są akta sprawy. Oznacza to, że małżonkowie tego, co mówili oni sami oraz świadkowie.
Potem istnieje możliwość tzw. głosu obrończego, czyli strony postępowania mogą zanegować niektóre fakty, które wypłynęły w trakcie przesłuchań. W tym momencie nie podaje się już żadnych informacji dodatkowych.
Ostatecznie zapada wyrok.
Jeśli któraś ze stron nie zgadza się z wyrokiem, ma możliwość wniesienia apelacji. Może to zrobić osobiście lub przy pomocy Obrońcy węzła małżeńskiego. Apelacji nie można złożyć po upływie 15 dni od otrzymania wyroku. Apelacje rozpatruje sąd II instancji.
W Polsce za unieważnienie małżeństwa odpowiedzialne są sądy I i II instancji. Jeśli dany sąd kościelny nie zgodzi się ze skargą, że węzeł małżeński powinien być unieważniony, to można zwrócić swoją prośbą do Trybunału Roty Rzymskiej w Watykanie.
Ile kosztuje rozwód kościelny?
Koszt samego procesu unieważnienia małżeństwa wynosi około 2000 zł. Należy jednak doliczyć także koszty postępowania, które mogą się wahać od kilkuset do kilku tysięcy złotych. Ponadto, jeśli w procesie bierze udział adwokat kościelny, to również trzeba wypłacić mu jego honorarium. Czasami niezbędna jest również pomoc biegłego sądowego, a jest to koszt około 500 zł.